Ảnh hưởng tỉ giá VND/USD tăng mạnh

Việc tỷ giá VND/USD tăng mạnh trong giai đoạn hiện tại (đồng VND mất giá so với USD) tác động đa chiều đến nền kinh tế Việt Nam, bao gồm cả mặt tích cực và tiêu cực:

I. Tác động tích cực

• Thúc đẩy xuất khẩu:

  • Khi VND mất giá so với USD, hàng hóa Việt Nam trở nên rẻ hơn tương đối trong mắt người mua nước ngoài (khi quy đổi sang USD hoặc các đồng tiền khác). Điều này giúp tăng sức cạnh tranh cho các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam, khuyến khích các doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu.
  • Các doanh nghiệp xuất khẩu khi thu về USD sẽ quy đổi được nhiều VND hơn, giúp tăng doanh thu và lợi nhuận tính bằng nội tệ, cải thiện tình hình tài chính của doanh nghiệp.

• Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và kiều hối:

  • FDI: Đồng VND yếu hơn có thể làm tăng sức hấp dẫn của Việt Nam đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Với cùng một lượng vốn USD, họ có thể đầu tư được nhiều tài sản hơn (ví dụ: xây dựng nhà máy, mua đất đai, trả lương) tại Việt Nam, qua đó kích thích dòng vốn FDI đổ vào.
  • Kiều hối: Người Việt Nam ở nước ngoài khi gửi tiền về nước sẽ quy đổi được nhiều VND hơn, giúp tăng giá trị thực của kiều hối và gián tiếp hỗ trợ tiêu dùng, đầu tư trong nước.

• Tăng dự trữ ngoại hối (trong một số trường hợp):

  • Nếu NHNN can thiệp bằng cách mua vào USD để bình ổn tỷ giá, điều này có thể giúp gia tăng dự trữ ngoại hối của quốc gia. Tuy nhiên, việc can thiệp mạnh tay cũng có thể gây áp lực lên thanh khoản VND.

• Hạn chế nhập khẩu không cần thiết:

  • Khi VND mất giá, hàng hóa nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn (vì phải bỏ ra nhiều VND hơn để mua cùng một lượng USD để thanh toán). Điều này có thể hạn chế nhập khẩu những mặt hàng không thiết yếu, giúp giảm thâm hụt cán cân thương mại và khuyến khích sử dụng hàng nội địa.

II. Tác động tiêu cực

• Gia tăng áp lực lạm phát:

  • Đây là một trong những lo ngại lớn nhất. Việt Nam vẫn phụ thuộc vào nhập khẩu nhiều nguyên vật liệu đầu vào, máy móc, thiết bị, và đặc biệt là các mặt hàng chiến lược như xăng dầu. Khi VND mất giá, chi phí nhập khẩu tăng lên, đẩy giá thành sản phẩm trong nước lên cao, gây ra lạm phát chi phí đẩy. Điều này tác động trực tiếp đến đời sống người dân và chi phí sản xuất của doanh nghiệp.

• Tăng gánh nặng nợ công và nợ doanh nghiệp bằng ngoại tệ:

  • Các khoản nợ nước ngoài (của chính phủ, doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân) chủ yếu bằng USD hoặc các ngoại tệ mạnh khác. Khi VND mất giá, giá trị của các khoản nợ này tính bằng VND sẽ tăng lên, làm tăng gánh nặng trả nợ (cả gốc và lãi) và chi phí tài chính cho các đơn vị vay nợ.
  • Nhiều doanh nghiệp nhập khẩu hoặc có các khoản vay bằng ngoại tệ sẽ chứng kiến chi phí tài chính tăng đáng kể do biến động tỷ giá.

• Ảnh hưởng đến doanh nghiệp nhập khẩu và doanh nghiệp có chuỗi cung ứng phụ thuộc nhập khẩu:

  • Các doanh nghiệp phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu nguyên vật liệu, linh kiện (như dệt may, da giày, điện tử, nhựa) sẽ phải đối mặt với chi phí đầu vào tăng cao. Mặc dù có thể là doanh nghiệp xuất khẩu, nhưng nếu tỷ lệ nhập khẩu nguyên liệu đầu vào lớn, lợi ích từ xuất khẩu có thể bị bào mòn đáng kể, thậm chí dẫn đến giảm lợi nhuận hoặc thua lỗ.

• Giảm sức mua của đồng tiền:

  • Đối với người dân, việc VND mất giá đồng nghĩa với việc giá trị của đồng tiền họ nắm giữ bị giảm sút khi mua hàng hóa nhập khẩu hoặc đi du lịch nước ngoài.

• Rủi ro bất ổn thị trường tài chính:

  • Nếu tỷ giá biến động quá mạnh và khó lường, có thể gây ra tâm lý hoang mang trên thị trường, khuyến khích các hoạt động đầu cơ và làm gia tăng rủi ro cho hệ thống tài chính.

III. Thách thức đối với chính sách điều hành

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phải đối mặt với thách thức lớn trong việc điều hành tỷ giá để cân bằng giữa các mục tiêu:

• Hỗ trợ xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế.
• Kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô.
• Duy trì dự trữ ngoại hối hợp lý.

Trong bối cảnh hiện tại, NHNN đang nỗ lực điều hành linh hoạt, sử dụng các công cụ như chào thầu tín phiếu để hút bớt tiền VND về, qua đó giảm áp lực lên tỷ giá. Tuy nhiên, áp lực từ yếu tố quốc tế (đặc biệt là chính sách lãi suất của FED) và nhu cầu ngoại tệ trong nước vẫn là những thách thức lớn.